تحلیل وضعیت فعلی و فرصت های استارتاپی اروپا نشان دهنده چالش های جذب سرمایه در مقابل پتانسیل بالای رشد در حوزه هایی مانند هوش مصنوعی و خروج های موفق شرکت های بزرگی مثل کلارنا است که چشم انداز امیدوارکننده ای را برای آینده ترسیم می کند.
هیجان فرصت های استارتاپی اروپا توی کنفرانس سالانه Slush در هلسینکی که ماه گذشته برگزار شد، واقعا چشم گیر بود و بحث های زیادی درباره رونق اکوسیستم استارتاپی نوردیک و آینده آن شکل گرفت. اما داده های واقعی درباره وضعیت بازار سرمایه گذاری خطرپذیر در این منطقه، واقعیت دیگه ای رو نشون می ده.
خلاصه این که: بازار اروپا هنوز از شوک جهانی سرمایه گذاری خطرپذیر که در سال های 1400 و 1401 اتفاق افتاد، قد راست نکرده. اما شواهدی وجود داره که نشون می ده اوضاع داره عوض می شه؛ مثلا خروج اخیر کلارنا (Klarna) از بازار خصوصی و توجه سرمایه گذارهای داخلی و خارجی به استارت آپ های بومی هوش مصنوعی در این منطقه.
طبق داده های PitchBook، سرمایه گذارها تا پایان سه ماهه سوم سال 1404، حدود 43.7 میلیارد یورو (52.3 میلیارد دلار) در قالب 7743 معامله روی استارت آ پ های اروپایی و در دل فرصت های استارتاپی اروپا سرمایه گذاری کردن. این یعنی مجموع سرمایه گذاری سالانه احتمالا با مبلغ 62.1 میلیارد یورو در سال 1403 و 62.3 میلیارد یورو در سال 1402 برابری می کنه و از اون ها بیشتر نمی شه.
در مقایسه، طبق داده های PitchBook، حجم معاملات خطرپذیر در آمریکا در سال 1404 تا پایان سه ماهه سوم، از کل سال های 1400، 1401 و 1402 فراتر رفته بود.
البته مشکل اصلی در فرصت های استارتاپی اروپا، بهبودی حجم معاملات نیست، بلکه جذب سرمایه توسط خود شرکت های سرمایه گذاری خطرپذیره. تا پایان سه ماهه سوم 1404، شرکت های VC اروپایی فقط 8.3 میلیارد یورو (9.7 میلیارد دلار) جذب کردن که باعث می شه اروپا در مسیر کمترین میزان جذب سرمایه سالانه در ده سال اخیر قرار بگیره.
چالش ها و پتانسیل فرصت های استارتاپی اروپا
ناوینا راجان، تحلیلگر ارشد PitchBook به TechCrunch گفت: «جذب سرمایه از طرف شرکای محدود (LP) به شرکای عمومی (GP)، قطعا ضعیف ترین بخش در اروپاست. ما در 9 ماهه اول امسال با حدود 50 تا 60 درصد کاهش روبرو هستیم. بخش زیادی از این مقدار الان توسط مدیران نوظهور در مقابل شرکت های باتجربه تامین می شه و صندوق های بزرگی که پارسال بسته شدن، امسال تکرار نشدن.»
هرچند راجان اون هیجانی رو که توی شرکت کننده های کنفرانس Slush موج می زد نداره، اما به چند نکته مثبت آماری اشاره کرد که نشون می ده بازار اروپا داره جون دوباره می گیره.
یکی از این موارد، افزایش دوباره مشارکت سرمایه گذارهای آمریکایی در معاملات استارت آپ های اروپایی و فرصت های استارتاپی اروپا است. راجان گفت این رقم در سال 1402 به کمترین میزان خودش رسید، یعنی زمانی که VCهای آمریکایی فقط در 19٪ از معاملات خطرپذیر اروپا شرکت داشتن. به گفته اون، از اون زمان این آمار مدام در حال رشد بوده.
راجان گفت: «به نظر می رسه اون ها به بازار و فرصت های استارتاپی اروپا خیلی خوش بین هستن. فقط از نظر نقطه ورود، وقتی به ارزش گذاری ها نگاه می کنید، مخصوصا در حوزه فناوری هوش مصنوعی در آمریکا، ورود به این بازار الان واقعا غیرممکنه. در حالی که در اروپا ارزش گذاری ها پایین تره و اگر سرمایه گذار جدیدی باشید، نقطه ورود بهتری برای دسترسی به فناوری های مشابه پیدا می کنید.»
نمونه های موفق و چشم انداز آینده فرصت های استارتاپی اروپا
استارت آپ سوئدی Lovable که در زمینه Vibe-coding فعالیت می کنه، یکی از نمونه های این تغییره. شرکت های Vibe-coding مبالغ زیادی رو از VCها در آمریکا جذب کردن، اما سرمایه گذارهای آمریکایی مشخصا عاشق Lovable هم هستن. این شرکت به تازگی جذب سرمایه 330 میلیون دلاری سری B خودش رو اعلام کرد که توسط جمعی از VCهای آمریکایی مثل Salesforce Ventures، CapitalG و Menlo Ventures رهبری و انجام شده.
آزمایشگاه تحقیقاتی هوش مصنوعی فرانسوی Mistral هم مورد توجه مشابه شرکت های آمریکایی قرار گرفته. Mistral در شهریورماه 1403 یک دور سرمایه گذاری سری C به ارزش 1.7 میلیارد یورو جذب کرد که شامل نام هایی مثل Andreessen Horowitz، Nvidia و Lightspeed می شد.
خروج اخیر کلارنا (Klarna) هم نشون دهنده اینه که اوضاع داره رو به بهبودی می ره.
غول فین تک سوئدی، کلارنا، در شهریورماه 1403 بعد از جذب 6.2 میلیارد دلار طی دو دهه در بازار خصوصی، سهامی عام شد. این خروج احتمالا بخشی از سرمایه رو به شرکای محدود (LP) اروپایی برگردونده یا به اون ها نسبت به تغییر فضای خروج از سرمایه گذاری اطمینان داده.
از نظر ویکتور انگلسون، یکی از شرکای شرکت سوئدی EQT، داستان های موفقیت اخیر در اروپا مثل کلارنا، باعث شده شیوه نگاه بنیان گذاران اروپایی به ساختن شرکت هاشون تغییر کنه.
انگلسون به TechCrunch گفت: «بنیان گذاران جاه طلب دیدن که موفقیت واقعی در شرکت هایی مثل Spotify، کلارنا و Revolut چه شکلیه و حالا دارن شرکت هایی رو با همون سطح از جاه طلبی راه می ندازن. اون ها دیگه با این ذهنیت که “می خوام در اروپا یا آلمان برنده بشم” شروع نمی کنن؛ بلکه با این طرز فکر شرکت می سازن که “می خوام در سطح جهانی برنده بشم”. فکر نمی کنم قبلا تا این حد چنین چیزی رو دیده باشیم.»
این ذهنیت باعث شده EQT و بقیه نسبت به آینده فرصت های استارتاپی اروپا خوش بین باشن.
انگلسون گفت: «ما در EQT طی پنج سال گذشته 120 میلیارد دلار در اروپا سرمایه گذاری کردیم. قصد داریم در پنج سال آینده هم 250 میلیارد دلار دیگه در اروپا سرمایه گذاری کنیم. بنابراین ما کاملا به اروپا متعهد هستیم.»
با وجود چالش های آماری در جذب سرمایه، تغییر رویکرد بنیان گذاران اروپایی به سمت بازارهای جهانی و جذابیت ارزش گذاری های این منطقه برای سرمایه گذاران بین المللی، نویدبخش دوران جدیدی از رشد است. تداوم حمایت غول های سرمایه گذاری و موفقیت استارتاپ های پیشرو، زیرساخت های لازم برای شکوفایی هرچه بیشتر این اکوسیستم را فراهم کرده است.
The European startup market’s data doesn’t match its energy yet
